เที่ยวชมนาข้าวขั้นบันไดสุดอลังการ ตั้งอยู่ท่ามกลางหุบเขา
สัมผัสกับวิถีชีวิตของชาวบ้าน ที่มาตั้งรกร้านกันมานานกว่า 136 ปี
บ้านผาหมอกตั้งอยู่ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่ราว 80 กิโลเมตร
การเดินทางสามารถเดินทางได้สะดวก ใช้รถได้ทุกประเภทเพราะถนนหนทางดี
บ้านผาหมอน เป็นหมู่บ้านขนาดกลาง ก่อตั้งมาประมาณ 136 กว่าปีมาแล้ว ในอดีตประชากรอพยพมาจากอำเภอแม่สะเรียง และ อำเภอปาย เป็นการอพยพมาเพื่อหาความมั่นคงในการตั้งถิ่นฐานและมีชีวิตที่ดีขึ้นด้วยเหตุผลหลายประการในเวลานั้น และตั้งบ้านเรือนบริเวณใกล้ๆ หุบเขาที่ล้อมรอบไปด้วยดอยทั้งสองฟากฝั่ง บรรยากาศเหมือนเมืองปายในยามเช้า นาขั้นบันไดที่สวยงามเป็นชั้นๆ ชีวิตที่นี่หมุนเวียนไปตามกาลเวลาผ่านมาแล้วมากกว่า 136 ปี ปัจจุบันมีจำนวนประชากร 544 คน ชาย 279 คน หญิง 268 คน 134 หลังคาเรือน 151 ครอบครัว
ลักษณะภูมิอากาศ
มีฤดู 3 ฤดูใน 1 ปี
มีนาคม-เมษายนเป็นช่วงฤดูร้อน
พฤษภาคม-ตุลาคมเป็นช่วงฤดูฝน
พฤศจิกายน-กุมภาพันธ์เป็นช่วงฤดูหนาว
อุณหภูมิสูงสุดเฉลี่ยทั้งปีอยู่ที่ 25 องศาเซลเซียส และอุณหภูมิเฉลี่ยต่ำสุดอยู่ที่ 5 องศาเซลเซียส
สถานที่ท่องเที่ยวน่าสนใจบ้านผาหมอน
- ดอยผาหมอน ดอยผาหมอนเป็นดอยอีกลูกหนึ่งที่อยู่เคียงคู่กับดอยอินทนนท์มาช้านาน มีความสูงกว่า 1,610 เมตร ในตำนานท้องถิ่นดอยทั้งสองลูกคือเป็นดอยญาติพี่น้องกัน ซึ่งทั้งหมดมีอยู่ด้วยกันทั้งหมด 5 ลูก คือ ดอยอินทนนท์ ดอยผาหมอน ดอยอ่างกาน้อย ดอยหัวเสือ ดอยเลกฺวา
- ดอยอ่างกาน้อย ดอยอ่างกาน้อยเป็นดอยที่สูงลำดับสามที่ตั้งอยู่กึ่งกลางของดอยอื่นๆที่ล้อมรอบ จากบ้านผาหมอนหรือบ้านหนองหล่ม เมื่อขึ้นมาถึงยอดดอยจะเป็นจุดชมวิวว์ที่สวยงามเกือบจะ 360 องศา สามารถมองไปได้กว้างไกลสุดสายตา
- ดอยผาตั้ง หรือดอยหม้อนึ่ง เป็นเส้นทางดูนก ที่จะสามารถพบนกต่างๆ ได้กว่า 30 ชนิด ทั้งนกท้องถิ่นและนกอพยพ นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งของต้นจำปีป่า และต้นเปลือกแดง รวมทั้งเฟิร์นนานาพันธุ์
- ดอยอินทนนท์ มีความสูง 2,565 เมตร ซึ่งแต่ละดอยมีจุดชมวิวที่สวยงามหลายจุด และมีเส้นทางศึกษาธรรมชาติให้เดิน
- นาขั้นบันได การทำนาบันได ที่แสดงให้เห็นภูมิปัญญาในการจัดการน้ำ บางช่วงอาจเห็นชาวบ้านทำพิธีกรรมในนาขั้นบันได เพื่อเป็นการขออนุญาตปลูก เก็บเกี่ยว และขอบคุณที่ให้ผลผลิต บ้านผาหมอนและแม่กลางหลวงเมื่อก่อนเคยมีการทำไร่หมุนเวียน แต่ปัจจุบันวิถีชุมชนดังกล่าวหายไปหมดแล้ว
- แปลงดอกไม้เมืองหนาว อาชีพเพื่อส่งเสริมรายได้ให้กับชาวบ้าน และเป็นการสร้างอาชีพทางเลือกให้กับชาวบ้าน เพื่อลดพื้นที่ทำการเกษตรในเขตป่า
- น้ำตกรอบบ้าน น้ำตกนั้นมีมากหมายในพื้นที่อินทนนท์ เช่น น้ำตกวชิรธาร น้ำตกสิริภูมิ น้ำตกสิริธาร น้ำตกแม่ปาน เป็นต้น
- ศึกษาวิถีชีวิต และวัฒนธรรมความเป็นอยู่ของชุมชนบ้านผาหมอน แลกเปลี่ยนมุมมองชีวิตกับคนในชุมชนบนดอยอย่างเรา
วัฒนธรรมประเพณี
- พิธีผูกข้อมือปีใหม่ โดย “ฮีโข่” ซึ่งเป็นชื่อเรียกผู้นำ ซึ่งสืบทอดตำแหน่งตามสายเลือดฝ่ายบิดา มีหน้าที่ดูแลพิธีกรม ประเพณีในแต่ละปี ซึ่งถือว่ามีความสำคัญต่อการดำรงชีวิต เนื่องจากเกี่ยวข้องกับระบบการผลิตในชุมชนแทบทั้งสิ้น ฮีโข่จะเลือกวันที่จะทำพิธี ซึ่งต้องเป็นวันที่ไม่มีคนเจ็บป่วยและคนตายในหมู่บ้าน ในพิธีจะมีการดื่มฉลองด้วยเหล้าขาวที่ชาวบ้านทำขึ้นเอง
- พิธีเลี้ยงฝีผาย เพื่อขอความคุ้มครองและตอบแทนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ดูแลแหล่งน้ำให้มีกินมีใช้อย่างเพียงพอ
- พิธีเลี้ยงผีโต้ง ผีนา หรือเรียกว่า พิธีเหลือชิ เพื่อขอพรและตอบแทนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ผู้ดูแลพืชผลให้เติบโตอย่างอุดมสมบูรณ์ ไม่มีโรคและแมลงรบกวน หลังจากพิธีดังกล่าว จะมีพิธีลงแขกดำนาที่แสดงความสัมพันธ์การอยู่ร่วมกันของชาวบ้าน ที่ช่วยเหลือเกื้อกูลกันในงานการเกษตร
- พิธีเรียกขวัญควาย หลังสิ้นสุดการทำนา เพื่อขอบคุณควายที่ช่วยให้การทำนาสำเร็จลงได้
- พิธีผูกข้อมือออกพรรษา ทำในลักษณะเดียวกับผูกข้อมือปีใหม่
- ประเพณีลงแขกเกี่ยวข้าวและทำบุญเลี้ยงขวัญข้าว เพื่อฉลองให้ผลผลิตข้าวที่ได้ก่อนจะนำไปเก็บในยุ้งข้าว
- พิธีเลี้ยงเด็กเกิดใหม่ ซึ่งจะจัดงานเลี้ยงรับขวัญ โดยการนำรกและสายสะดือของทารกไปผูกติดไว้กับต้นไม้ที่มีลักษณะดี เพื่อให้ทารกเติบโตขึ้นมาแข็งแรงเหมือนต้นไม้นั้น และเพื่อให้ทารกเป็นผู้ดูแลปกป้องต้นไม้นั้นไม่ให้ใครมาตัดมาโค่น ป่าที่ชาวบ้านนำรกสายสะดือเด็กไปผูกติดกับต้นไม้ เรียกว่า “ป่าเดปอ”
- พิธีงานศพ และพิธีงานแต่ง จะมีพิธีการที่แตกต่างจากคนพื้นราบโดยสิ้นเชิง รวมทั้งการจัดงานเฉลิมฉลอง จะกินเลี้ยงติดต่อกันหลายวัน และมีการแสดง เช่น การฟ้อนในแบบปกาเกอญอ การเล่นเครื่องดนตรีประจำเผ่าที่เรียกว่า “เตหน่า” และการซอเพลง หรือการร้องเพลงตอบโต้กัน
บ้านผาหมอนตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกของจังหวัดเชียงใหม่ และตั้งอยู่ทางทิศตะวันออกของดอยอินทนนท์ ห่างจากตัวเมืองเชียงใหม่โดยผ่านอำเภอหางดง – สันป่าตอง - จอมทอง ระยะทางจากเชียงใหม่ ถึง บ้านผาหมอน 100 กิโลเมตร เป็นถนนดินแดง คอนกรีตบางช่วง ดังนั้นสามารถเดินทางไปมาได้ทุกฤดู และสามารถใช้พาหนะรถได้ทุกชนิด ฤดูหนาวถึงฤดูร้อน หน้าฝนรถปิกอัพสะดวกที่สุด
กรณีที่ไม่มีรถยนต์ส่วนตัว ให้เดินทางไปที่ อ.จอมทอง ของจังหวัดเชียงใหม่ ที่ชุมชนมีให้การบริการตามนี้
1.รถรับ-ส่ง จากจอมทอง-ผาหมอน พาเที่ยวน้ำตกแม่ยะ น้ำตกวชิรธาร บ้านแม่กลางหลวงเข้าพักผาหมอน (Bamboo pink house) 2,500 บาท (ราคานี้บวกค่าน้ำมัน คนขับ เรียบร้อย)
2.รถรับ-ส่ง จากจอมทอง-ผาหมอน 2 วันหนึ่งคืน พาเที่ยวแม่ยะ น้ำตกวชิรธาร ยอดดอยอินทนนท์โครงการหลวง บ้านแม่กลางหลวง เข้าพักผาหมอน (Bamboo pink house) 3,500 บาท (ราคานี้บวกค่าน้ำมัน คนขับ เรียบร้อย)
ขอบคุณข้อมูลจาก http://www.cbt-i.org
แผนที่บ้านผาหมอน
พิกัด GPS 18.54205,98.55698
แสดงแผนที่การเดินทางจากตัวเมืองเชียงใหม่สู่บ้านผาหมอน